عصب کشی دندان

عصب کشی دندان یا روت کانال (Root Canal) یک پروسه دندانپزشکی است که شامل از بین بردن بخش داخلی و نرم دندان یا پالپ (pulp) است. پالپ از اعصاب، بافت همبند و عروق خونی ساخته شده است كه به رشد دندان كمک می‌كند. در بیشتر موارد، دندانپزشک عمومی یا متخصص اندودنتیست عصب کشی را تحت بی حسی موضعی انجام خواهند داد.

ساختار دندان

دندان از دو بخش تاج و ریشه تشکیل شده است. تاج همان کلاهک سفید رنگی است که در دهان میبینید و به عنوان دندان می شناسید و ریشه بخشی از دندان در زیر تاج است که در داخل لثه و استخوان فک فرو رفته تا تاج را ثابت نگه دارد.

همه دندان ها سه لایه اصلی دارند:

از بیرون به داخل ابتدا لایه مینا قرار دارد که سفید رنگ است و کامل دندان را احاطه کرده تا از بخشهای آسیب پذیر داخل دندان محافظت کند. مینا سخت ترین ماده در بدن انسان است.
عاج لایه زیر مینا است که رنگ آن به زردی میزند. در جاهایی از دندان که مینا از بین رفته است، می توان تاج دندان را دید به خصوص در کسانی که دندان قروچه دارند و دندانهای خود را به هم می سایند در سطح جونده یا برنده دندانهایشان ممکن است عاج نمایان شده باشد. عاج از مینا نرمتر و آسیب پذیرتر است.

پالپ هسته دندان است که خانه عصب دندان و رگهای خونی است که دندان را تغذیه رسانی می کنند. پالپ تنها بخش زنده دندان است . هنگامی که پالپ دندانمان دچار عفونت می شود، باید کامل تخلیه و پاکسازی شده و با مواد مخصوصی پر شود. به این کار عصب کشی می گوییم.

چه زمانی نیاز به عصب کشی دندان هست؟

عصب کشی در مواردی انجام می شود که پالپ آسیب برگشت ناپذیر دیده است و چاره ای به جز تخلیه و تمیز کردن آن و پر کردن آن با مواد پر کننده مخصوص، وجود ندارد. علت آسیب دیدن پالپ معمولا یکی از موارد زیر است:

• شکستن دندان طی یک حادثه مانند تصادف، زمین خوردن یا بازی.
• پوسیدگی عمیق دندان که درمان نشده و به پالپ رسیده است.
• نشت پرکردگی قدیمی یا نامناسب که باعث شده زیر آن پوسیدگی اتفاق بیفتد.

مراحل عصب کشی دندان چیست؟

فرآیند عصب کشی دندان به طور معمول در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود. دندانپزشک شما دندانی را که دردناک است معاینه کرده و از اشعه X برای تأیید تشخیص خود استفاده می‌کند؛ حال اگر شما نیازمند انجام عصب کشی دندان و روت کانال باشید، این پروسه را برای شما انجام می‌دهد.

این پروسه شامل چند مرحله اساسی است که در ادامه، با هر کدام از مراحل عصب کشی بیشتر آشنا خواهید شد:

مرحله اول عصب کشی دندان، بی‌حسی

در اولین مرحله از عصب کشی، دندانپزشک برای احساس نکردن درد، مقدار کمی از داروهای بی حس کننده را روی لثه شما در نزدیکی دندان آسیب دیده قرار می‌دهد. پس از عملی شدن این کار، لثه ها به شیوه موضعی بی حس می‌شوند. اگر عفونت و پوسیدگی دندان ها زیاد باشد، ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای بی حس شدن دندان داشته باشید.

لازم به ذکر است که دندانپزشک هنگام معاینه اولیه، برای کاهش عفونت، داروهای آنتی بیوتیک تجویز می‌کند و عصب کشی دندان را 10 تا 15 روز بعد شروع می‌کند.

مرحله دوم عصب کشی، برداشتن پالپ دندان (Removing the pulp)

وقتی دندان شما بی حس می‌شود، متخصص یا دندانپزشک عمومی در قسمت بالای دندان یا همان عاج دندان، شکاف کوچکی ایجاد می‌کند تا پالپ دندان را ببیند.

هنگامی که پالپ آلوده یا آسیب دیده در معرض دید قرار گیرد، متخصص با استفاده از ابزارهای ویژه‌ای به نام فایل دندانپزشکی (files)، آن را به دقت برمی‌دارد تا به کانال عصبی دندان برسد؛ سپس عصب دندان را با دقت زیاد خارج می‌کند.

مرحله تمیز کردن و تزریق آنتی بیوتیک ها (Antibiotics)

مرحله سوم عصب کشی دندان، به این صورت است که پس از برداشتن مغز و پالپ دندان، دندانپزشک کانال باز شده را با یک آنتی بیوتیک موضعی پوشش داده تا عفونت ایجاد شده را سرکوب کند و مانع از تشدید و عود مجدد آن شود.

پس از تمیز کردن و ضد عفونی شدن کانال ها، دندانپزشک دندان را با خمیر سیلر و ماده ای لاستیک مانند به نام گوتاپرکا پر می‌کند. دندانپزشک همچنین ممکن است آنتی بیوتیک های خوراکی را برای مدیریت و اطمینان از سرکوب عفونت برای شما تجویز کند.

مرحله پر کردن در عصب کشی (Temporary filling)

در مرحل آخر عصب کشی دندان، دندانپزشک با پر کردن شکاف کوچکی که در قسمت بالای دندان در همان ابتدای عصب کشی ایجاد کرده بود بصورت موقتی آن را مهر و موم می‌کند. آن ها به کمک سیلانت سوراخ ها و درز ها را مسدود میکنند تا کانال از آسیب ناشی از بزاق در امان بماند.

مراقبت عصب کشی دندان

بعد از تمام شدن مراحل عصب کشی دندان، ممکن است با از بین رفتن اثر داروی بی حسی، شما از ناحیه دندان و لثه احساس درد داشته باشید و حتی لثه های شما ممکن است متورم شود. بیشتر دندانپزشکان این علائم را با داروهای بدون نسخه ضد درد مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (Advil) درمان خواهند کرد.

به طور کلی بعد از تمام شدن عصب کشی دندان، لازم است که موارد زیر را رعایت کنید:

اگر درد دندان و لثه شما شدید شد یا بیش از چند روز ادامه داشت، حتما با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

از جویدن مواد غذایی و خوراکی ها با دندان آسیب دیده که به تازگی آن را عصب کشی کرده اید خودداری کنید.
حتما دندان های خود را مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
از خمیر دندان حاوی فلوراید برای شستشوی دندان ها استفاده کنید.
پروسه عصب کشی چندان دشوار نیست و برایتان محدودیت ایجاد نمیکند. یک روز پس از عصب کشی شما میتوانید به زندگی و روال روزانه خود بازگردید.

خطرات احتمالی عوارض عصب کشی دندان

پروسه روت کانال برای نجات دندان شما انجام می‌شود. با این حال، گاهی اوقات، آسیب وارد شده به مغز دندان بیش از حد عمیق است یا مینای دندان شما برای تحمل عصب کشی بسیار ضعیف است. این عوامل می تواند منجر به از بین رفتن دندان شود. در نتیجه گاهی اوقات دندان عصب کشی شده ممکن است کشیده شود.

اگر حین عصب کشی دندان برخی ابزار آلوده باشد و یا به واسطه آن ها مواد آلوده وارد دندان شود و یا آنتی بیوتیک ها اثر نکنند احتمال تشکیل آبسه دندان افزایش پیدا خواهد کرد.

اگر مشکلی در رابطه با ریشه دندان خود دارید و یا درد شدیدی را از جانب مغز دندان تحمل می‌کنید حتما با دندانپزشک خود صحبت کنید. متخصصان دندانپزشکی به جای دندان آسیب دیده از دندان مصنوعی، پل ها و یا ایمپلنت ها استفاده می‌کنند.